Dëgjesë Publike mbi Rekomandimet e Paneleve Qytetare për Turizmin Rural dhe Malor dhe Paketën e Maleve
11 Dhjetor 2024

Sot, në Ditën Ndërkombëtare të Maleve, Instituti për Demokraci dhe Mediation (IDM) dhe Rrjeti Shqiptar për Zhvillimin Rural (ANRD), në bashkëpunim të ngushtë me Komitetin Parlamentar për Aktivitetet Prodhues, Tregtinë dhe Mjedisin, organizuan një dëgjesë publike për të diskutuar rekomandimet e Paneleve Qytetare për Turizmin Rural dhe Malor, që u mbajtën më 19-19 Tetor 2024, dhe iniciativën e Qeverisë për “Paketën e Maleve”.

Kjo dëgjesë ofroi një platformë për të adresuar mundësitë dhe sfidat në zhvillimin e zonave malore, duke nxitur partneritete që synojnë të sjellin ndryshime pozitive. Si rajone me vlerë natyrore dhe kulturore, zonat malore të Shqipërisë kanë potencial të madh për turizëm të qëndrueshëm dhe rritje ekonomike. Megjithatë, këto zona përballen me probleme të rëndësishme si depopullimi, varfëria dhe ndryshimet klimatike, që kërcënojnë trashëgiminë dhe identitetin e tyre.

Dëgjesa u hap me fjalët e mikpritjes nga Z. Sotiraq Hroni, Drejtor Ekzekutiv i IDM, dhe vijoi me fjalët e Z. Arben Pëllumbi, Kryetar i Komitetit Parlamentar për Aktivitetet Prodhues, Tregtinë dhe Mjedisin, Znj. Emilia Koliqi, Anëtare e Kuvendit, Z. Sokol Duma, Zëvendësministër i Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, dhe Z. Nathan Dann, përfaqësues i Ambasadës Britanike në Tiranë.

Për më tepër, Z. Sotiraq Hroni theksoi nevojën për bashkëpunim ndër-sektorial mes ministrive për të adresuar prioritetet e turizmit rural dhe malor në mënyrë efektive. Qeverisja lokale u njoh si një aktor kyç në implementimin e nismave të zhvillimit të qëndrueshëm dhe sigurimin që politikat të jenë në përputhje me nevojat e komunitetit.

Anëtarët e Parlamentit theksuan rëndësinë e integrimit të reagimeve dhe opinioneve të qytetarëve në proceset e krijimit të politikave përmes metodave inovative dhe deliberative, si Paneleve Qytetare të facilituara nga IDM në Tetor 2024. Ata vlerësuan se kjo formë e pjesëmarrjes qytetare pasuron diskutimet ligjvënëse dhe forcon procesin e krijimit të ligjeve. Po ashtu, u theksua nevoja për kontroll pas-legjislativ për të vlerësuar efektivitetin e ligjeve ekzistuese dhe për të siguruar që ato të arrijnë objektivat e tyre të synuar.

Z. Sokol Duma, Zëvendësministër i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, paraqiti shtyllat kryesore të Paketës së Maleve, përfshirë revitalizimin e zonave malore, diversifikimin e shërbimeve, tërheqjen e investimeve nga diaspora shqiptare dhe luftimin e depopullimit. Ai gjithashtu mirëpriti rekomandimet e Paneleve Qytetare, duke e vlerësuar rolin e tyre në sjelljen e perspektivave të qytetarëve në procesin e krijimit të politikave.

Z. Nathan Dann, përfaqësues i Ambasadës Britanike në Tiranë, theksoi mbështetjen e ambasadës për të nxitur angazhimin më të ngushtë mes qytetarëve dhe vendimmarrjes parlamentare përmes metodave deliberative, të cilat po fitojnë popullaritet si një mënyrë për të forcuar proceset demokratike dhe për të përmirësuar vendimmarrjen.

Znj. Evelina Azizaj, Koordinatore Kombëtare e ANRD, theksoi rolin e rëndësishëm që mund të luajnë Panele Qytetare në formimin e politikave për turizmin rural dhe malor përmes metodave inkluzive dhe inovative. Ajo theksoi nevojën për një model zhvillimi të qëndrueshëm për turizmin rural dhe malor, që balancohet me mbrojtjen e mjedisit, ruajtjen e trashëgimisë kulturore, rritjen ekonomike dhe përmirësimin e cilësisë së jetës për komunitetet vendase. Ajo paraqiti katër prioritetet kryesore: së pari, krijimin dhe forcimin e ligjeve të qarta, përfshirë përditësimin e rregulloreve ekzistuese; së dyti, sigurimin e mbështetjes financiare përmes subvencioneve, granteve, uljes së taksave dhe huave me interes të ulët; së treti, fokusimin në investime dhe teknologji për përmirësimin e infrastrukturës, aksesit digjital, logjistikës dhe energjisë alternative; dhe së katërti, angazhimin aktiv të komunitetit vendas përmes konsultimeve, shfrytëzimit të njohurive të tyre, nxitjes së iniciativave kolektive dhe fokusohet në edukim, ndërgjegjësim, rinia dhe zhvillimin e lidershipit.

Z. Edvin Zhllima nga Universiteti Bujqësor i Tiranës u fokusua në një analizë të shkurtër mbi mundësitë për të realizuar rekomandimet e Paneleve Qytetare brenda kuadrit ligjor aktual, ose nëse kërkohen legjislacione të reja. Ai trajtoi çështje që lidhen me implementimin e Ligjit 2020, veçanërisht Nenin 10(4) dhe ndryshimet e fundit në Ligjin nr. 8752, që ka të bëjë me administratën dhe mbrojtjen e tokës. Një çështje kyçe që u ngrit ishte mungesa e një definicioni të qartë për zonat rurale që nga viti 2014 nga Agjencia e Kadastrës Shtetërore (ASHK). Po ashtu, ai theksoi klasifikimin e zonave malore dhe të defavorizuara sipas programit IPARD. Z. Zhllima theksoi nevojën për të nisur konsultime për iniciativën e Paketës së Maleve, sidomos për zhvillimin strategjik të turizmit malor.

Diskutimet nga pjesëmarrësit pasuan duke theksuar novacionin e eksperiencës së Paneleve Qytetare bazuar në deliberimin e informuar dhe duke theksuar kontributet e qytetarëve në krijimin e politikave të qëndrueshme, veçanërisht duke u fokusuar në diversifikimin e shërbimeve turistike, revitalizimin e zonave rurale dhe qëndrueshmërinë mjedisore.

Panelet Qytetare, një iniciativë pjesëmarrëse, ofruan një platformë për qytetarët nga rajone të ndryshme për të propozuar masa konkrete për zhvillimin e turizmit malor. Kontributet e tyre kulmuan në 10 prioritetet që synojnë adresimin e sfidave dhe mundësive të rëndësishme për zonat malore. Shihni raportin e plotë të rekomandimeve këtu.

Dëgjesa e sotme shënoi një hap të rëndësishëm për të bashkërenduar programet e qeverisë me perspektivat e qytetarëve, duke siguruar bashkë-krijimin e politikave që promovojnë zhvillimin e qëndrueshëm për zonat malore të Shqipërisë.